De kleur paars

Alles willen leerlingen van hun docent weten....  hoe oud je bent, waar je woont, of je kinderen hebt en nog veel meer. Een slimmerik vroeg me eens nadrukkelijk naar mijn lievelingskleur. Dat wilde ik best vertellen, maar om welke reden wilde hij dat weten? Het bleek een reactie op mijn eigen suggestie te zijn: maak je Bewijs van Leren mooi, en gebruik lekker veel kleur, want daar word ik blij van.

Sinds ik heb verklapt dat paars mijn lievelingskleur is vertellen leerlingen het al een paar jaar aan elkaar door. Zo makkelijk is het om je docent te plezieren: gebruik de lievelingskleur.
Voor de docent Biologie is groen een geschikte kleur, voor die van Engels maak je natuurlijk mooie vlaggetjes; bij Nederlands sierlijke hoofdletters, enz. Gebruik je fantasie!
Probeer in te spelen op de verwachtingen van je docent, of die zelfs te overtreffen.

Slimme luiheid

Oefenen is nuttig, herhalen ook. Maar soms heb je geen zin om steeds hetzelfde te doen.
Een leerling bedacht dat het wel heel handig zou zijn als we voor de veelgebruikte verhoudingstabel een stempel zouden hebben. Dat spaart tijd en energie.
Rebekka, mijn dochter, heeft op ons verzoek toen een stempel gesneden uit een grote rubber vlakgum.

De klas heeft er veel gebruik van kunnen maken.

De kopieermachine (*) kan ook uitkomst bieden, een paar voorbeelden:
teken een prachtig assenstelsel en maak een paar afdrukken,
teken een mooie kubus en gebruik de afdrukken voor alle kubusopdrachten die je moet maken,
maak een blad met voorgedrukt stappenplan.

De camera in je mobiel of tablet heeft veel handige toepassingen: Bewijs van Leren als een foto mailen, vragen of je een foto van de aantekeningen op het schoolbord mag maken.
Bedenk zelf hoe je lui & slim tegelijk kunt zijn. Reageer maar op dit bericht.

(*) Waarschuwing: dit geldt niet voor strafregels!

Handvol tips

Een snelle manier om in het kort een stukje leerstof samen te vatten is de Handvol Tips.
Pak een vel papier, teken de omtrek van je eigen hand en schrijf in elke vinger een belangrijke regel tekst. Soms kun je volstaan met de vetgedrukte woorden of titels van de paragrafen. Je moet goed uitzoeken waar het om draait!

Creatievelingen kunnen de hand versieren en op de nagels ook nog tekeningetjes maken.
En de ijverige leerling tekent meteen twee handen, die ook nog een rekenmachine of zoiets vasthouden. Sommige exemplaren zijn zo mooi geworden dat ik ze heb ingelijst.

De tips kunnen ook bestaan uit de goedbedoelde, steeds herhaalde, adviezen van je vakdocent.
Bijvoorbeeld: schrijf de berekening op, of verdeel een lastig probleem in stukken.
Het maakt natuurlijk een super-goede indruk op de docent als blijkt dat je al die tips en adviezen gehoord en onthouden hebt....

Begrippennet (mindmap)

Er zijn veel verschillende namen voor deze manier van samenvatten: mindmap, begrippennet, spin, woordweb. Telkens is het de bedoeling dat je goed de hoofd- en bijzaken opzoekt, en die in een netwerk noteert. Leerzaam en heel nuttig, want in je brein wordt informatie op ongeveer dezelfde manier opgeborgen.

Zelf tekenen en schrijven, met gebruik van kleurtjes is maar een van de manieren. Er zijn ook programma en apps die je helpen om met weinig inspanning prachtige begrippennetten te maken.
MindMap+ is een voorbeeld van zo'n app, hiermee is onderstaande mindmap gemaakt.

In het midden komt de titel, eromheen de onderdelen en steeds verder naar buiten kun je details kwijt. Er kunnen verbindingen gelegd tussen zaken die met elkaar samenhangen.

Je kunt ook een boomstructuur maken... het is maar net wat je passend vindt.
Google het woord mindmap/ afbeeldingen en je krijgt talloze voorbeelden.

Begrippenlijst

Wie moet leren voor een schoolvak heeft vaak een flink aantal nieuwe woorden of begrippen te verwerken. Leerboeken bevatten soms per hoofdstuk een begrippenlijst, die al kant en klaar is. Maar het zelf maken  van zo'n lijst is een actievere werkvorm dan het lezen van een bestaande lijst.

- ga op zoek naar de nieuwe begrippen
- schrijf ze onder elkaar
- schrijf de betekenis ernaast

Als je het wat speelser wilt maken kun je de omschrijving ook achter papieren luikjes schrijven...

Gekleurd papier  +  inzet  =  een tastbaar Bewijs van Leren 

Kennen & Kunnen

De belangrijkste vraag bij een overhoring of proefwerk is:
Wat moet ik kennen en kunnen? Als je die vraag kunt beantwoorden is de theoretische voorbereiding klaar. Dan volgt nog de praktische kant van het leren: herhalen en oefenen. Het is dus heel slim om het leren van een grotere hoeveelheid stof over meer dagen uit te smeren. Dan kun je met drie keer leren meer bereiken dan met een keer. Het is een rare bewering van een wiskunde docent maar dan is 3 x 10 minuten meer dan 30 minuten.

Na een paar keer oefenen met de vakdocent kan elke leerling een Kennen- & Kunnenlijstje maken.
De brugklasser die vorig jaar dit Bewijs van Leren maakte heeft er ook meteen Tips aan toegevoegd. Daar staan precies de dingen die ik heel vaak herhaald heb, zoals tekenen met potlood!, hele som opschrijven, en de berekening.  Over stokpaardjes gesproken...

Stokpaardje van een wiskundejuf

Over wiskunde bestaan allerlei fabeltjes; een ervan wil ik graag uit de wereld helpen. Ik hoor heel vaak van leerlingen dat je voor wiskunde nu eenmaal niet kunt leren. "Mevrouw, je snapt het of je snapt het niet...", zeggen ze dan. Dat klopt misschien wel voor bepaalde onderwerpen van ons vak, maar onvermijdelijk komt er een moment waarop leren nodig is, naast oefenen, opletten en meedoen.

Wat leerlingen leren noemen is meestal lezen in het boek, en nogmaals lezen. Ze weten wel dat wij als docenten liever hebben dat ze een actievere vorm van studeren toepassen, maar hoe doe je dat?
De afgelopen vijftien jaar heb ik, geïnspireerd door leerlingen, een aantal vormen van schrijvend leren  ontdekt. Alle vormen laat ik in het schooljaar een keer aan bod rondom toetsmomenten. Brugklassers werken er ook in de les aan, zodat ze van elkaar zien hoe je met papier, potlood, kleurpotloden, schaar en lijm een "Bewijs van Leren" kunt maken. Zo'n bewijs kun je als leerling overleggen aan docenten of ouders, die willen zien dat je hebt geleerd.

Op dit blog zal ik de werkvormen een voor een aan bod laten komen, van abc-tje tot zelf-vragen-bedenken,

En dan nog een ander fabeltje: dat talent voor wiskunde erfelijk is, en ook het ontbreken van talent voor het vak. Van deze bewering ken ik evenveel voorbeelden als tegen-voorbeelden, dus houd ik het er maar op dat talent een mooie meevaller is. Verder is succes voor een groot deel afhankelijk van inzet en doorzettingsvermogen.